A
AAMA
(American Automobile Manufacturers Associatİon) Amerikan Otomobil Üreticileri Birliği
ACEA
(Association of European Automotive Manufacturers) Avrupa Otomotiv Üreticileri Birliği
ACS
(American Chemical Society) Amerikan Kimyasal Üreticileri Birliği
Adhezyon
Bir maddenin diğer bir maddeyi çekme kuvveti.
AFNOR
(Association Francais de Normalisation) Fransız Standartları Birliği
A.G.M.A
(American Gear Manufacturers Association) Amerikan Dişli Üreticileri Birliği
Akış noktası
Bir yağın veya damıtılmış yakıtın, düşük çalışma sıcaklıklarında akma kabiliyetinin göstergesi. Bu derece, sıvının önceden belirlenmiş koşullarda akışkan kalacağı en düşük ısıdır.
Akış nokta
sı depresanı
Bir akaryakıtın akış derecesini veya düşük ısıdaki sıvılığını azaltmak için kullanılan katkı.
Akma noktası düşürücü
Madeni yağın düşük sıcaklık etkisiyle akıcılığını kaybetmemesi için klorlanmış mum ile tenlerin bir araya getirilmesinden elde edilen yüksek molekül ağırlıklı metakrilat polimer.
Alkali
Madeni yağlarda asidi nötralize ederek asidik ve korozif aşınmayı önleyen bazik özellikte madde.
Anilin noktası
Eşit miktardaki anilin ve hidrokarbon yakıtı veya ham yağın tamamen karışabileceği en düşük sıcaklık. Bir temel maddenin çözülmesini önlemek için kullanılan, hidrokarbon karışımlarının aromatik içeriğinin ölçüsü veya damıtılmış yakıtların setan değeri.
API
(American Petroleum Institute) Amerikan Petrol Enstitüsü
Ash
Yüksek ısılı çalışma sırasında, yanma haznesinde ve diğer motor parçalarında oluşan madeni çökelti.
Ash1
Yağın yakılması, tortunun sülfürik asitle işlenmesi ve kuruması için buharlaştırılması ile belirlenen, bir yağın kül içeriği. Kütle başına % olarak ifade edilmektedir.
Asit değeri
Bir akaryakıttaki asiditenin tamamını veya bir kısmını nötralize etmek için gerekli olan KOH miktarının ölçüsü.
ASTM
(American Society for Testing Materials) Amerikan Malzeme Test Birliği
Aşınma
Görece hareketli iki yüzey arasında, partiküller (üç gövde) veya yüzey sertliği (iki gövde) nedeniyle oluşan aşınma.
Aşınma önleyiciler
Metalin metale temas etmesini engellemek için, fazla yük taşıyan parçalar üzerinde ince, yapışkan tabakalar oluşturan katkı maddeleri veya katkı maddelerinin reaksiyon ürünleri.
B
Bakır çürütme değeri
Bir akaryakıtın, saf bakırı çürütmeye yatkınlığının nitel ölçümü.
Bakteri önleyici
Sıvıların su bazlı elementlerinde bakteri oluşmasını önleyen ve kötü kokular oluşmasına engel olan katkı maddesi.
Baz değeri
Bir yağın bazlığını nötralize etmek için gerekli olan asit (perklorik veya hidroklorik) miktarı, KOH eşdeğerliğiyle ifade edilir.
Baz madde
Genelde rafine edilmiş petrolden veya seçilmiş bir sentetik malzemeden oluşan ve nihai yağ ürünlerini oluşturmak için katkı maddeleriyle karıştırılan baz sıvı.
Baz yağ oranı
Yağ maliyet hesaplamalarında, yerine katkı paketi alınan baz sıvı miktarı.
Bazlar
Tuz ve su oluşturmak için asitlerle reaksiyona giren bileşimler. Alkaliler, suda çözülebilen ve petroldeki asit kalıntılarını temizlemek için kullanılan bazlardır. Yağ katkılarına, yakıtın yakılması veya yağın oksidasyonu sırasında oluşan asitlerin nötralize edilmesi için yağda çözülebilen bazlar eklenmiştir.
BIA
(Boating Industry Associatİon) Bot Endüstrisi Birliği
Benzin
Sıvı hidrokarbonların uçucu bir karışımıdır, küçük miktarda katkı maddeleri içerir ve buji ateşlemeli, içten yanmalı motorlarda yakıt olarak kullanılmaya uygundur.
Benzin/etanol karışım
Baz benzin içerisinde denatüre yakıt içeren, buji ateşlemeli motor yakıtı. Kurşunlu veya kurşunsuz olabilir.
Beyaz yağ
Kozmetik ve ilaç gibi özel uygulama alanlarında kullanılan, çok rafine bir yağ ürünü.
Blow-by
Yanmamış yakıtın ve yanma sonucu oluşan gazların, içten yanmalı motorların piston halkalarından geçmesi ve bunun sonucunda yakıt incelmesi ve üst karter yağının kirlenmesi.
Brookfield
Newton teorileri dışındaki bir sıvının, kontrol altındaki bir ısı ve makaslama hızındaki, Brookfield vizkozite ölçeri ile ölçülen vizkozitesi.
BSI
(British Standards Institution) İngiliz Standartları Birliği
Buzlanma
Mikropit alanı; mikro düzeyde aşınma formu.
C
CEC
(Coordinating European Council) Avrupa Koordinasyon Konseyi
Cila
Motorun iç parçalarında oluşan ince, çözünemez ve silinemez bir tabaka. Birbirlerine yakın hareketli aksamın takılmasına ve işlev bozukluklarına yol açabilir. Dizel motorlarda, lake ismi verilir.
Cilalama (Delik)
Bir motordaki silindir deliğinin yüzey cilasının aşırı kayganlaştırılması ve sonuçta yağ keçesinin aşınması ve tüketim performansının düşmesi.
CMA
(Chemical Manufacturers Association) Kimyasal Üreticileri Birliği
COP
(Code of Practice) Pratik Kodlama
CRC
(Coordinating Research Council) Araştırma Koordinasyonu Konseyi
Ç
Çıkıntı
Vites dişlilerinde, yüzeydeki dalgalı bir görünüşle ortaya çıkan bir çeşit plastik akış.
Çizilme
Kayma yönünde oluşan ince yarıklar.
Çok dereceli yağ
Birden fazla SAE vizkozite derecesi sınıflandırma gereksinimlerini karşılayan ve tek dereceli bir yağdan daha geniş bir ısı aralığında kullanılabilen motor veya dişli yağı.
Çözücü ayrıştırma
Ağır gaz yağı ve diğer ağır maddelerden temel yağ maddelerinin, furfural veya fenol gibi çözücüler kullanılarak ayrıştırıldığı süreç.
Çözücü rafine etme
Yağın oksiditeye direncini, vizkozite endeksini ve katkılara tepkisini arttırmak için, damıtılmış yağlardan reaktif bileşenlerin (doymamış hidrokarbonlar) ayrıştırılması için yapılan rafine etme işlemi.
Çözünmezler
Kullanılmış yağlarda, toz, kir, aşınma partikülleri veya oksitlenme gibi nedenlerle oluşan kirletici maddeler. Çözünmezliklerini ölçmek için genelde pentan (petrolde bulunan uçucu gaz) veya benzen çözünmezleri olarak ölçülürler.
D
Damıtma
Benzin veya damıtılmış yakıtın uçuculuğunu belirlemek için uygulanan temel test.
Delinme
Yüzeyde delik oluşması; yorgunluk, aşırı yüklenme veya çürüme ile ilgili olabilir.
Denge
Bir sıvının akışkanlık direnci; vizkozite; toplam bir santimetre kalınlığındaki bir tabakada, bir sıvı tabakasının bir diğeri üzerinde, saniyede bir santimetre hızla hareket etmesi için gerekli olan makaslama gerilimi (dyne/cm2 cinsinden) ile belirlenir. Bu vizkozite, sıvı yoğunluğundan bağımsızdır ve doğrudan akışkanlık direnci ile ilgilidir.
Deterjan katıkları
Yüksek sıcaklıkta çalışan makinelerde oluşan birikintileri azaltan ya da oluşumunu önleyen bazik tuzlar.
Deterjan/Seyreltici
Bir deterjanla bir seyrelticiyi birleştiren katkı maddesi paketi.
DIN
(Deutsche Industrie Normen) Alman Endüstriyel Standartları
Dispersan katıklar
İlave edildikleri madeni yağ içinde düşük sıcaklık çalışma şartlarında tortu oluşumunu önleyen ya da geciktiren metal içermeyen külsüz katıklar.
E
EGR
Otomobillerdeki nitrojen oksitlerin (NOx) emisyonunu azaltan sistem. Sistem, egzoz gazlarını karbüratöre veya ana emme borusuna gönderir, burada hava/yakıt karışımı inceltilir, üst yanma ısıları düşürülür ve böylece NOx oluşma ihtimali azaltılır.
EHD
Yağ tabakasının çok yüksek basınç altındaki sıkışmaya dayanıklı olmaması nedeniyle, çiftli parçaların elastiki deformasyona uğradığı, devirli elemanlardaki yüksek birim yükleri ve hızları ile belirlenen bir yağ rejimi.
Elektrostatik önleyici katkı
Yüksek hızlı dağıtım sırasında, elektrostatik enerjiyi boşaltmak için hidrokarbon yakıtların iletkenliğini arttıran ve böylece yangın / patlama tehlikesini azaltan bir katkı maddesi.
EMA
(Engine Manufacturers Association) Motor Üreticileri Birliği
Emisyon (Hareketli kaynak)
Kurşunlu yakıtların yanması, çevre için zararlı kabul edilecek egzoz gazlarının emisyonuna neden olur. Su ve CO2 bu kategoride değildir ancak CO, NOx ve hidrokarbonlar yasal kontrole tabidir. Benzinli motorlar bu üç maddeyi de üretmektedir; dizel motorlar ayrıca, kontrol altında olan parçacıklı maddeler de üretir.
Emisyon (Sabit kaynak)
Yakıt bileşimi, elektrik santrallerindeki sülfür oksit ve parçacıklı madde emisyonunu etkileyebilir. Yerel yetkililer, bu tesislerde kullanılan ağır akaryakıtlardaki sülfür içeriğini kontrol etmektedir.
Emülsiyon katıkları
Makinelere sızan suyu kendi bünyesi içinde tutup paslanmaya engel olan maddeler.
EOLCS
(Engine Oil Licensing and Certification System) Motor Yağlan Lisans ve Belgeleme Sistemi
EP aşırı basınç katıkları
Relatif hareket eden yüzeylerde metalin metale temasını önlemek amacıyla yağlara eklenerek, film dayanıklılığını ve yük taşıma kapasitesini artıran katıklar.
F
Ferrografi
Manyetik partikül analizi.
G
Gaz yakıtları
Benzin ve dizel yakıtların yerine motorlu araçlarda gitgide daha fazla kullanılmakta olan, sıvılaştırılmış veya sıkıştırılmış hidrokarbon gazları (propan, bütan veya doğal gaz)
Genleşmeya bağlı aşınma
İki yüzey arasındaki küçük genleşme hareketinden doğan aşınma; kırmızı veya siyah pas oluşturabilir.
Görülen vizkozite
Belirli sıcaklık ve makaslama hızı şartlarında, Newton teorileri dışındaki sıvıların vizkozitesinin ölçüsü.
GRES
Bir akışkan yağlayıcı ile kalınlaştırıcının karışımından oluşan, kıvamı katıdan yarı akışkana kadar değişen madde.
H
Halka takılması
Bir pistonlu motorda, piston keçe alanındaki ağır tortular nedeniyle piston keçesinin yivinde donması veya pistonlu kompresörün donması.
Halkalar
Bir pistonun yivlerine yerleştirilen ve yanma sırasında basınç kontrolü sağlayan yuvarlak madeni parçalar. Ayrıca yağlama için yağ dağıtmakta da kullanılırlar.
Hasar
Aşırı yüklenme ve yorgunluk sonucu oluşan ve geniş oyuklar, delikler ve kırılmalarla ortaya çıkan ciddi hasar.
HDDEO
(Heavy Duty Engine Oil) Ağır Hizmet Dizel Motor Yağları
Hidrodinamik yağlama
Yağ filminin kalınlığının 6000 Angstrom’dan fazla olduğu yağlama (kalın film yağlaması).
Hidrostatik yağlama
Yağ filminin kalınlığı 6000 Angstrom’dan az olduğu yağlama (ince film yağlaması).
I-İ
ILSAC
(International Lubricant Standardization & Approval Commission) Uluslararası Madeni Yağ Standardizasyon ve Onay Komisyonu
ISO
(International Organizatİon for Standardization) Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu
İşlenmiş penetrasyon değeri
Bir gresin standart bir gres işleyicisinde belirli bir miktar dövülüp islendikten sonraki kıvam derecesi.
J
JAMA
(Japan Automobile Manufacturers Association) Japon Otomobil Üreticileri Birliği
JASO
(Japan Automobile Standarts Organizatİon) Japon Otomobil Standartları Organizasyonu
JIS
(Japanese Industrial Standards) Japon Endüstriyel Standartları
JSAE
(Society of Automotive Engineers, Japan) Japon Otomobil Standartları Organizasyonu
K
Kam
Sübapları açmak ve kapatmak için, içten yanmalı motorların çoğunda kullanılan eksantrik şaftlar.
Kanama (Bleeding)
Stoklama sırasında gresin yağ bileşenin ayrılması.
Kalınlaştırıcılar
Yağı grese dönüştüren ve gresin pek çok önemli özellik ve performans karakteristiklerini kontrol altında tutan maddeler.
Karıştırıcı
Su ve yağın dayanıklı bir karışım veya sübye oluşturmasını destekleyen katkı maddesi.
Katalitik konvertör
1975’den beri, araç emisyonu kontrol sistemlerinin önemli bir parçası. Oksitlendirici konvertörler, egzoz gazlarını hidrokarbonlar ve karbonmonoksitten (CO) arındırırken, azaltıcı konvertörler nitrojen oksit (Nox) emisyonlarını kontrol ederler. Her ikisi de yakıt veya yağdaki kurşun bileşenlerinden “zehirlenebilecek” soy metalden (platin, paladyum veya rodyum) katalizörler kullanır.
Katık
Başlangıçta madeni yağda bulunmayan ya da belli bir miktarda yer atan, yağlara istenen bazı özellikleri kazandırmak, yağların mevcut özelliklerini geliştirmek, istenmeyen bazı özelliklerini en aza indirmek ya da yok etmek amacıyla eklenen maddeler.
Katık stabilitesi
Katıkların kullanım ve depolama esnasında performanslarını koruyabilme yeteneği.
Kavitasyon
Hareket halinde yağın kaplaması gereken yüzeyi geçici olarak kaplayamaması.
Kinematik viskozite
Görünür viskozitenin yoğunluğa bölünmesi ile elde edilen “stoke” birimli değer.
KohezyonBir maddeyi oluşturan parçacıkları bir arada tutan kuvvet.
Korozyon aşınması
Kimyasal reaksiyon sonucu oluşan aşınma.
Korozyon önleyiciler
Yatak alaşımlarını ve metal yüzeylerini, yüzeylerde film oluşturarak yağlardaki asidik artıkların kimyasal etkisinden koruyan katıklar.
Kömür (karbon) kalıntısı
Bir yağ kontrol altındaki şartlarda yüksek ısıya maruz bırakıldıktan sonra geride kalan kömürümsü madde.
Köpük önleyiciler
Yağın havadan kolayca ayrılması ve köpürmemesi için kullanılan katıklar.
M
Madeni yağlar
Genel olarak, iki katı cismi birbirinden ayırmak ve sürtünme gücünü en aza indirerek kolay hareket etmesini sağlamak için kullanılan maddeler.
Metal pasivatörler
Metalin hava, yağ ve diğer maddelerle kimyasal reaksiyona girmemesi için madeni yağa eklenen katıklarlar.
Motor tortuları
Yanmamış veya kısmen yanmış yakıt veya üst karter yağındaki kısmi bozulma nedeniyle oluşan sert veya dirençli tortu, cila ve karbon kalıntısı birikimi. Yanan maddelerin yoğunlaşmasında oluşan su, karbon, yakıt veya yağ katkı kalıntıları, toz ve madeni parçacıklar da bu birikime katkıda bulunabilmektedir.
Motor yağının incelmesi
Yanmamış yakıtın üst karter yağını kirleterek, vizkoziteyi ve parlama noktasını azaltması. Bu durum, parçaların aşındığı veya yakıt sisteminde ayar bozukluğu olduğu anlamına gelebilir.
MSDS
(Material Safety Data Sheets) Malzeme Güvenlik Bilgi Formları
Mutlak viskozite
Akışkanın akmaya karşı gösterdiği direnç (Kayma geriliminin kayma oranına bölümü sonucu “poise” birimli değer)
N
NALSAS
(North American Lubricant Standardization & Approva I System) Kuzey Amerikan Madeni Yağ Standardizasyon ve Onaylama Sistemi
Neft
Yüksek oranda kapalı sistem metilen grupları ihtiva eden, ham neft yağından elde edilen bir cins akaryakıt.
Nitrasyon
Nitrojen oksitlerin, yüksek ısılarda akaryakıtlara saldırdığı ve sonuçta vizkozite artışı ve tortu oluşumu meydana gelen süreç.
Nötr yağ
En çok kullanılan otomobil ve dizel yağlarının temelidir ve vakum damıtmada en üst tabakadan alınırlar.
Nötrlük değeri
Bir yağın asidite veya alkaliliğinin ölçüsü. Değer, bir gram yağı nötralize etmek için gerekli olan asit (HCl) veya baz (KOH) miktarının miligram/kütlesidir.
NLGI
(National Lubricating Grease Institute) Milli Yağlama Gresi Enstitüsü (Gresleri işlenmiş penetrasyon değerlerine göre sınıflandırır.)
NMMA
(National Marine Manufacturers Association) Milli Deniz Taşıtları Üreticileri Birliği
NVMA
(National Vehicle Manufacturers Association) Milli Taşıt Üreticileri Birliği
O
OEM
(Original Equipment Manufacturers) Orijinal Ekipman Üreticileri Birliği
Oksitlenme
Oksijenin akaryakıtı etkilemesi durumunda meydana gelir. Süreç, sıcaklık, ışık, madeni katalizörler ve su, asit veya katı kirleticilerin varlığı ile hızlanır. Sonuçta vizkozite artışı ve tortu oluşumu görülecektir.
Oksitlenme stabilitesi
Bir akaryakıtın oksitlenmeye karşı direnci ve, dolayısıyla, muhtemel servis ve depolanma süresinin bir göstergesidir.
Oksitlenme önleyici
Bir akaryakıta, oksitlenme direncini ve dolayısıyla servis veya depolanma süresini arttırmak için küçük miktarlarda eklenen ve antioksidan adıyla da bilinen madde.
Oktan değeri
Bir yakıtın, buji ateşlemeli bir motorda patlamayı önleme yeteneğinin ölçüsü. Standart tek silindirli, değişken sıkıştırmalı bir motorda, birincil referans yakıtlarla karşılaştırılarak ölçülür. Normal şartlarda, motor Araştırma Oktan Değerini (RON); sert koşullarda ise Motor Oktan Değerini (MON) ölçer. Yasa gereği dağıtım pompalarına oktan değerlerinin yazılması gereken durumlarda, Darbe önleme endeksi (AKI) kullanılır. Bu değer, RON ve MON değerlerinin aritmetik ortalamasıdır, (R+M)/2. Bu değer, Yol Oktan Değerine yakındır ve “ortalama” bir aracın yakıta nasıl tepki vereceğinin ölçüsüdür.
Otomatik şanzıman sıvısı
Motorlu araçlardaki hidrolik şanzımanlar için sıvı.
Oyuk
Bir sıvıda, sıvı tabakası içindeki hareket veya titreşim sonucunda alçak basınçlı buhar boşluklarının meydana gelmesi ve sonuçta oluşan hasar.
Oyuk zararı
Metalin, buhar boşlukları yoluyla yok edildiği bir aşınma süreci.
Ö
Ön ateşleme
Benzinli bir motorda, kıvılcım oluşmadan önce yakıt/hava karışımının yanması. Genelde, yanma haznesindeki akkor haldeki yakıt veya yağ kalıntıları nedeniyle meydana gelir, güç kaybına neden olur ve motora zarar verebilir.
Önleyici
Oksitlenme, paslanma vb. istenmeyen kimyasal reaksiyonları kontrol ederek, bir akaryakıtın performansını arttıran katkı maddesi.
P
Parafin
Ham parafin yağından elde edilen ve yüksek oranda doymuş hidrokarbonlar içeren bir cins akaryakıt. Genelde soğuk akış problemlerine yol açtığı düşünülmektedir.
Parlak yağ
Mamül karışımlarda, tabaka direncini arttırmak, aşınmayı önlemek ve yağ tüketimini azaltmak için kullanılan, düşük akışkanlıklı, ağır bir tortulu yağ maddesi. Genellikle, vizkozite düzeyi olan 210 °F’da SUS veya 100°C’da cSt şeklinde tanımlanır.
Parlama noktası
Bir sıvının, devamlı şekilde yanmadan önce (ateş noktası), ani yanmayı (bir parlama) destekleyeceği minimum ısı. Parlama noktası, bir akaryakıtla ilgili yangın ve patlama tehlikelerini belirleyen önemli faktörlerden biridir.
Pas önleyici katık
Makine içine sızan rutubet ve suyun pas yapmasını önlemek amacıyla madeni yağa eklenen polar organik bileşik.
Patlama
Buji ateşlemeli motorlarda silindirdeki hava / yakıtın son kısmının (uç gaz) kontrolsüz şekilde yanması.
PPD
Akma noktası düşürücü katıklar (madeni yağın akma noktasını düşürerek düşük sıcaklıklarda katılaşmasını önleyen polimerik maddeler)
R-S
Rafine etme
Ham yağı ve parçacıklarının mamül akaryakıtlar haline getirildiği süreçler dizisi; termal parçalama, katalitik parçalama, polimerizasyon, alkalizasyon, yeniden biçimleme, hidro parçalama, hidro şekillendirme, hidrojenleme, hidrojenle işleme, Hydrofining®, çözücü özütü alma, parafin arıtma, yağ arıtma, asitle işleme, kil filtreleme ve asfalt arıtma işlemlerini içerir.
SAE
(Society of Automotive Engineers) Otomotiv Mühendisleri Birliği
Sarılma ve çekiçleme
Vites dişlilerinde, yüzeye çekiçle vurulmuş gibi bir görüntü veren bir çeşit plastik akış; metal diş uçlarının üzerine sarılmış olabilir.
Sentetik yağ
Planlı ve öngörülebilir özelliklerdeki bir bileşim yaratmak için belirli bir kimyasal bileşime sahip reaktif maddelerden üretilen yağ.
Setan değer arttırıcı
Bir yakıtın setan değerini arttıran bir katkı maddesi (genellikle organik nitrat).
Setan değeri
Standart tek silindirli motor testiyle, dizel yakıtın yanma gecikmesini, referans alınan yakıtlarla karşılaştırarak ortaya çıkartılan, dizel yakıtın yanma kalitesinin ölçüsü. Setan değeri yükseldikçe, yüksek hızlı, doğrudan enjeksiyonlu bir motorun çalışması kolaylaşacak ve daha az “beyaz duman” ve “dizel boğulması” yaşanacaktır.
Setan endeksi
Bir dizel yakıtın setan değerini öngörmek için, fiziksel özelliklerinden hesaplanan bir değer.
Seyreltici
Üst karter yağındaki katı kirletici maddeleri koloit (ultramikroskopik parçacıklardan oluşan madde) düzeyinde tutarak, motor parçalarında tortu ve cila kalıntılarının oluşmasını önleyen katkı maddesi. Genelde madenidir (“külsüz”) ve deterjanlarla birlikte kullanılır.
Sıkıştırılmış hava
Atmosferik basınçtan daha büyük basınçtaki hava.
Sıvı sürtünme
Hareket halindeki bir gaz veya sıvının molekülleri arasında meydana gelir ve makaslama gerilimi olarak ifade edilir. Katı sürtünmeden farklı olarak, sıvı sürtünme hız ve alana bağlı olarak değişir.
Siyah yağlar
Açık dişliler ve çelik kablolar için kullanılan ve ekstra katkı sağlayan, asfaltlı materyaller içeren yağlar.
SSI
Bir vizkozite düzenleyicinin, bir yağın, motor çalışmasına veya özel test koşullarına maruz kaldığındaki yüzde kinematik vizkozite kaybına olan katkısının ölçüsü.
Sürtünme
Bir objenin diğeri üzerindeki hareketine karşı direnç. Sürtünme, temas eden yüzeyler arasındaki kayganlığa ve birbirlerine doğru bastırıldıkları güce bağlıdır.
T
TBN
Toplam Baz Numarası (madeni yağdaki alkali madde miktarını belirten, mgKOH/g birimli değer). Motorin kükürt içerdiğinden dizel motor yağlarının TBN değeri önemlidir.
Taç
İçten yanmalı motorlarda, pistonun ateş segmanının üzerinde, doğrudan alev etkisine maruz kalan üst kısmı.
Temas aşınması
Metalin metale temas etmesiyle oluşan ve lokal kaynak veya yüzeyin parçalanması ile görülen aşınma.
Tortu
Motorun hareketsiz iç yüzeylerinde toplanan, normalde mayonez yoğunluğundaki kalın, koyu renkli tortu. Oluşumu, yağın çözünmez maddelerle aşırı yüklenmesi ile ilgilidir ve kömürümsü yoğunluğa gelecek şekilde ısınmadığı sürece silinerek temizlenebilir.
U
Uç nokta
Bir petrol maddesinin damıtılma testi sırasında kaydedilen en yüksek buhar ısısı.
Uç yağlama
Tam sıvı bir yağ tabakası geliştirilmeden, birbirine sürtünen iki yüzeyin arasının yağlanması. Bu durum, aşırı yüklenme durumlarında oluşur ve metalin metale değmesinin önlenmesi için, aşınma önleyici veya aşırı basınç (EP) katkılarının kullanılmasını gerektirir.
V
VI
Viskozite indeks geliştirici katıklar (sıcaklık değişiminin yağ viskozitesi üzerindeki etkisini azaltan, yağda eriyebilen organik polimerler)
Vizkozite
Bir yağın akma yeteneğinin ölçüsü. Bir yağın SAE derecesi, vizkozitesini belirtir ve bu temelde 10. derece bir yağ, 20. derece bir yağdan daha az yapışkandır. En genel kinematik vizkozite birimi, stoke’dur (St), ama bu yüksek bir değer olduğu için en sık kullanılan birim centistoke’dur (cSt). Kinematik vizkozite normalde 40 veya 100 derece sıcaklıkta ölçülür.
Vizkozite düzenleyici
Bir yağın vizkozitesinin ısı ile değişmeye yatkınlığını azaltan, genelde yüksek moleküler ağırlıklı bir polimerden oluşan yağ katkısı.
Y-Z
Yakıt etanol
Saf olmayan etanol (etil alkol, C2H5OH), su içerir ancak denaturant içermez.
Yatak göçmesi
Sabit durumdayken, bir yatak elemanının diğerine çarpmasıyla oluşan göçük.
Yağlama
Birbirlerine temas eden hareketli yüzeyler arasına sürtünme azaltıcı bir tabaka yerleştirilerek sürtünme ve aşınmanın kontrol edilmesi. Sıvı, katı veya plastik bir madde ile gerçekleştirilebilir.
Yeniden rafine etme
Kil temizleme, filtreleme veya daha gelişmiş metodlar kullanarak kullanılmış yağları işlemek ve yeniden kullanıma hazır hale getirmek.
Yorgunluk
Malzemenin dayanma sınırının ötesindeki stres nedeniyle bir yüzeydeki çatlama, pullanma veya kırılma.
Yoğunluk
Birim hacim başına düşen kütle.
Yüzey aşınması
Lokal kaynak veya çatlama nedeniyle oluşan anormal motor aşınması. Aşınma önleyici, aşırı basınç ve sürtünme düzenleyici katkılar kullanılarak engellenebilir.
Zift
Asfalt veya katran isimleriyle de adlandırılan zift, ham petrolün vakumla damıtılması sonucunda oluşan, kahverengi veya siyah bir tortudur. Doğada da, asfalt “gölleri” ve “katran” kumları şeklinde bulunabilir. Zift, yüksek moleküler ağırlığa sahip hidrokarbonlar ve az miktarda sülfür ve nitrojen bileşenlerinden oluşur.
Kaynak:jetpet.com.tr